คำวิจารณ์

ภาพยนตร์เรื่องนี้ได้รับการตอบรับจากนักวิจารณ์ภาพยนตร์ในหลาย ๆ ด้าน โดยแต่ละด้านนั้น ต่างได้รับความเห็นทั้งที่สอดคล้องกันและแตกต่างกัน โดยมีรายละเอียดดังนี้

ด้านโครงเรื่องและแนวการดำเนินเรื่อง มาร์ก สคิลลิง จากเว็บไซต์หนังสือพิมพ์ เดอะแจแปนไทม์ส กล่าวว่า “ออลเวย์สไม่ต่างอะไรจากภาพยนตร์แนวประโลมโลก (melodrama) ทั่วไป แต่ที่ทำให้มันโดดเด่นกว่า คือทุกโครงเรื่องในหนังสามารถเข้ากันได้อย่างกลมกลืน”[9] เช่นเดียวกับ จอช รัลสค์ นักวิจารณ์จากเว็บไซต์ ออลมูวีฟ์ไกด์ดอตคอม ที่กล่าวในทำนองเดียวกันว่า “แม้ ออลเวย์สจะมีโครงเรื่องและลักษณะตัวละครที่ไม่ได้แปลกใหม่หรือมีความเฉพาะตัวแต่อย่างใด แต่มันก็เป็นภาพยนตร์แนวประโลมโลกที่มีประสิทธิภาพ”[10] ทางด้านนักวิจารณ์ชาวไทย ธาตรี ช่างเหล็ก ได้เขียนเกี่ยวกับแนวเรื่องของออลเวย์สเอาไว้ในหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น โคราชรายวัน ว่า “ถนนสายนี้ หัวใจไม่เคยลืม...มาพร้อมกับพลอตเรื่องแบบ feel good เต็มที่ เรื่องราวไม่ได้สลับซับซ้อนแถมยังดำเนินเหตุการณ์ไปตามสูตรเหมือนละคร...แต่ในความเรียบง่ายนั้นมันก็ทำให้ผมคาดไม่ถึง...ไม่คิดว่าหนังจะเล่นกับต่อมน้ำตากันซึ่ง ๆ หน้า”[11]

ด้านบรรยากาศของเรื่อง รัสเซลล์ เอดเวิร์ดส์ จากเว็บไซต์ วาไรอิตีดอตคอม กล่าวว่า “ออลเวย์สสามารถแสดงบรรยากาศที่เปี่ยมด้วยความหวังและแสดงออกในรูปแบบภาพยนตร์ถวิลหาอดีต (nostalgic) ด้วยตัวมันเอง”[12] ซึ่งในประเด็นของความเป็นภาพยนตร์ nostalgic เว็บไซต์ บีอาร์เอ็นเอสดอตคอม ยังกล่าวว่า “สำหรับเนื้อเรื่องแนวถวิลหาอดีตนั้น ภาพยนตร์กระแสหลักจำนวนมากพิสูจน์ให้เห็นว่ามันเป็นแนวเนื้อเรื่องที่สะเทือนอารมณ์ง่ายเกินไป เบาหวิวเกินไป อ่อนเกินไป และคร่ำครึเกินไป แต่สำหรับภาพยนตร์เรื่องนี้ (ออลเวย์ส) ฉันกลับตกอยู่ใต้แนวคิดการมองโลกในแง่ดีอันอ่อนหวานของมัน และมันทำให้ฉันหวนกลับไปหาช่วงเวลาธรรมดา ๆ อีกครั้งหนึ่ง”[13] ส่วน นิโคลัส ดริสโคลล์ จากเว็บไซต์ โทโฮคิงดอมดอตคอม ก็กล่าวว่า “โลกที่ภาพยนตร์เรื่องนี้สร้างขึ้นเป็นสิ่งที่น่าดึงดูดใจอย่างมาก มันสามารถเรียกความประทับใจเกี่ยวกับความมหัศจรรย์ของบางสิ่งที่ดูจะธรรมดาในปัจจุบัน อย่างโทรทัศน์และตู้เย็น ให้กลับมาอีกครั้ง”[14]

ด้านการถ่ายทำ เอดเวิร์ดส์กล่าวว่า “การถ่ายทำของภาพยนตร์เรื่องนี้มีคุณภาพสูง และสามารถส่งเสริมความสมบูรณ์ให้กับ...กระบวนการออกแบบด้านภาพ (production design) ได้" นอกจากนั้นเขายังกล่าวถึงงานด้านภาพของภาพยนตร์เรื่องนี้ว่า เป็นภาพที่มีระดับความคมชัดอันน่าประทับใจ จนทำให้ฉากถนนในกรุงโตเกียวเมื่อปี พ.ศ. 2501 กลับมามีชีวิตใหม่ใหม่ได้อย่างสวยงาม[12]

ด้านนักแสดงและการแสดง สคิลลิงกล่าวว่า “นักแสดงเด็กชายทั้งสอง (คะซุกิ โคะชิมิสุ และเค็นตะ ซุงะ) สามารถแสดงได้อย่างเป็นธรรมชาติและมีเสน่ห์ ส่วนการแสดงของผู้ใหญ่ก็มีทั้งความตลกและจริงจังไม่ต่างจากการแสดงที่พบได้ในละครโทรทัศน์”[9] ส่วน ดริสโคลล์มีความคิดว่า “แม้ตัวละครในภาพยนตร์เรื่องนี้จะแสดงออกอย่างเกินจริง และมักจะมีปฏิกิริยาต่อสิ่งต่าง ๆ แบบตัวการ์ตูน แต่ลักษณะพิเศษบางอย่างของตัวละครเหล่านี้ก็สามารถดึงดูดความสนใจจากผู้ชมจนเป็นที่จดจำและชวนให้นึกถึง”[14]

ในส่วนของการใช้เทคนิคพิเศษ ที่ถือเป็นองค์ประกอบสำคัญอันโดดเด่นของออลเวย์สนั้น รัลสค์กล่าวถึงประเด็นนี้ว่า “ภาพยนตร์เรื่องนี้เปี่ยมด้วยความมหัศจรรย์ทางเทคโนโลยี ที่สามารถนำมาใช้สร้างภาพกรุงโตเกียวยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ได้อย่างซับซ้อนและน่าชื่นชม”[10] ทางด้านเอดเวิร์ดส์ก็กล่าวในทำนองเดียวกันว่า “การใช้ซีจีไอที่เชื่อมโยงผสมผสานเข้ากับการแสดงสดและฟุตเตจสำคัญ ๆ ในออลเวย์ส ได้นำภาพกรุงโตเกียวในอดีตกลับมาอย่างยิ่งใหญ่พอสมควร”[12] ส่วนดริสโคลล์ได้ชี้ให้เห็นถึงข้อบกพร่องของการใช้เทคนิคพิเศษในออลเวย์สว่า “บางครั้ง (ซีจีไอที่ใช้) ก็สามารถจับสังเกตได้ง่าย เช่นในฉากสถานีรถไฟ จะเห็นได้ชัดว่าฝูงชนที่อยู่ในฉากนั้นส่วนหนึ่งไม่ใช่คนจริง เพราะพวกเขาเคลื่อนไหวแข็งทื่อเหมือนหุ่นยนต์ ส่วนการเปลี่ยนผ่านพื้นหลังและฉากบางฉากก็ยังไม่น่าเชื่อถือนัก...เป็นที่ชัดเจนว่าซีจีไอของออลเวย์สไม่ได้ดีเท่าภาพยนตร์เทคนิคพิเศษของฮอลลีวูด แต่ก็ยอมรับว่าเป็นการใช้เทคนิคพิเศษที่แข็งแกร่งและมีประสิทธิภาพ”[14]

ด้านความสามารถในการกำกับของทะกะชิ ยะมะซะกิ รัลสค์กล่าวว่า “การใช้กรรมวิธีที่แปลกประหลาดของเขาในฉากบางฉาก ทำให้นึกถึงผลงานของ ชอง-ปิแอร์ เชอเน ผู้กำกับภาพยนตร์ชาวฝรั่งเศส แต่ถึงแม้ว่ายะมะซะกิจะไม่ได้ริเรื่มสิ่งใหม่ ๆ ในภาพยนตร์ได้เท่าเชอเน และผลงานของเขาก็ยังปรากฏช่องโหว่อยู่ในบางจุด แต่ภาพยนตร์ของเขาก็ยังคงทำหน้าที่ได้ถึงระดับของสารัตถะ”[10] ส่วนวิวัฒน์ เลิศวิวัฒน์วงศา ได้กล่าวไว้ในเว็บไซต์ โอเพ่นออนไลน์ ว่า "เขา (ยะมะซะกิ) ...เล่าเรื่องราวที่เต็มไปด้วยการเร้าอารมณ์ ซึ่งสุ่มเสี่ยงต่อการให้ความรู้สึกซ้ำซาก น่าเบื่อ แบบหนังสูตร ๆ เรียกน้ำตาที่คนดูรู้ทัน...ได้นุ่มนวล ค่อยๆ ปล่อยให้เรื่องเล่าเร้าอารมณ์ ซึมซับเข้าไปในใจคนดู จนเราอดหลั่งน้ำตา (ทั้งๆ ที่รู้ว่าจงใจบีบคั้น) อย่างไม่ต้องอาย"[2]

ส่วนดนตรีประกอบภาพยนตร์ ที่สร้างโดยนะโอะกิ ซะโตะ นั้น ดริสโคลล์กล่าวว่า “เป็นดนตรีที่มีความหลากหลาย แตกต่างกันไปตามตัวละครแต่ละตัว...ส่วนเพลงประกอบหลักในภาพยนตร์ที่ใช้เสียงของเปียโนและเครื่องดนตรีแนวสตริง ผสมผสานกับดนตรีออร์เคสตรา ก็ส่งผลถึงอารมณ์อันอ่อนไหวได้อย่างมีประสิทธิภาพ ภาพยนตร์เรื่องนี้มีการใช้เพลงประกอบอย่างสม่ำเสมอ...โดยดนตรีที่ใช้มีหน้าที่ปลุกเร้าอารมณ์ผู้ชมอย่างเห็นได้ชัด แต่นั่นอาจสร้างความรำคาญให้แก่บางคนได้”[14]

นอกจากนั้น ในระดับองค์รวมของภาพยนตร์เรื่องนี้ รัลสค์และเอดเวิร์ดส์ ต่างเห็นพ้องกันกว่า ออลเวย์สมีความคล้ายคลึงกับภาพยนตร์ของยะซุจิโร โอะสุ (พ.ศ. 2446 – 2506) ผู้กำกับภาพยนตร์ที่ทรงอิทธิพลคนหนึ่งของญี่ปุ่น โดยรัลสค์กล่าวว่า “เนื้อเรื่องของมุสึโกะ สาวบ้านนอกผู้เดินทางมาแสวงโชคในเมือง และมีปัญหากับครอบครัวซุซุกิในช่วงแรกนั้น ทำให้เราได้สัมผัสถึงสภาพแวดล้อมทางสังคมในภาพยนตร์ของโอะสุ”[10] ส่วนเอดเวิร์ดกล่าวว่า “การอ้างอิงถึงวัฒนธรรมและการแสดงที่เต็มไปด้วยความตลก (ของออลเวย์ส) ทำให้นึกถึงภาพยนตร์เรื่อง กู๊ดมอร์นิง (พ.ศ. 2502) ของโอะสุ และ คาร์เมนคัมส์โฮม (พ.ศ. 2494) ของเคซุเกะ คิโนะชิเตะ”[12]

การเข้าฉายและรายได้

ออลเวย์สเข้าฉายในประเทศญี่ปุ่นครั้งแรกเมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2548[15] ด้วยจำนวนโรงฉาย 271 โรง โดยสามารถเปิดตัวบนบอกซ์ออฟฟิซของญี่ปุ่น ด้วยอันดับที่ 2 รองจากเรื่อง The Brothers Grimm พร้อมกับรายได้ 1,844,651 ดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 218 ล้านเยน ต่อมา สามารถทำรายได้ขึ้นสู่อันดับที่ 1 เป็นเวลาสองสัปดาห์ติดต่อกัน (12 - 20 พ.ย. 2548) รายได้รวมทั้งหมดของออลเวย์สอยู่ที่ 19,504,733 ดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 2.5 พันล้านเยน ด้วยยอดจำหน่ายตั๋วมากกว่า 2 ล้านใบในญี่ปุ่น[16][17]

ในส่วนของต่างประเทศ ออลเวย์สเข้าฉายในประเทศไทยเมื่อวันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2549[15] แบบจำกัดโรงฉาย ที่โรงภาพยนตร์เครือเอเพ็กซ์ (ลิโดและสยาม) และเฮาส์ และเข้าฉายในไต้หวัน เมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2550[15] ด้วยจำนวนโรงฉาย 5 โรง โดยสามารถทำรายได้ติดอันดับที่ 7 บนบอกซ์ออฟฟิซของไต้หวัน ด้วยรายได้สัปดาห์แรก 22,814 ดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 7.5 แสนดอลลาร์ไต้หวันใหม่[18]

นอกจากนั้น ออลเวย์สยังได้รับเชิญให้ไปฉายตามเทศกาลภาพยนตร์ต่าง ๆ เช่น เทศกาลภาพยนตร์ญี่ปุ่น ครั้งที่ 10 ประจำปี พ.ศ. 2549 (เครือรัฐออสเตรเลีย, ซึ่งออลเวย์สได้รับเกียรติให้เป็นภาพยนตร์ฉายเปิดเทศกาลนี้) [19] เทศกาลภาพยนตร์เอเชียซานดิเอโก ครั้งที่ 7 ประจำปี พ.ศ. 2549[20] เทศกาลภาพยนตร์ "แจแปนิสเคอร์เรนต์สนิวซิเนมา"[21] เทศกาลภาพยนตร์เอเชียนิวยอร์ก ประจำปี พ.ศ. 2549[22] เทศกาลภาพยนตร์นานาชาติฮาวาย[23] เทศกาลภาพยนตร์นิวพอร์ตบีช ประจำปี พ.ศ. 2550[5] (สหรัฐอเมริกา) และเทศกาลภาพยนตร์แฟนเทเชีย ประจำปี พ.ศ. 2550 (ประเทศแคนาดา) [24] เป็นต้น

ตารางแสดงอันดับบนบอกซ์ออฟฟิซญี่ปุ่น

ตารางแสดงอันดับบนบอกซ์ออฟฟิซไต้หวัน

รางวัลที่ได้รับ

ออลเวย์สได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลภาพยนตร์ดีเด่นสาขาต่าง ๆ จาก 8 รายการด้วยกัน โดยแบ่งเป็นรายการภายในญี่ปุ่น 7 รายการ และรายการระดับนานาชาติ 1 รายการ โดยรายการภายในประเทศที่ประสบความสำเร็จที่สุด คือ รางวัลแจแปนิส อคาเดมี ประจำปี พ.ศ. 2548 ที่ได้รับการเสนอชื่อ 14 สาขา และได้รับรางวัลทั้งสิ้น 12 สาขา ส่วนสาขาที่ประสบความสำเร็จที่สุด คือ สาขานักแสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยม (ฮิโระโกะ ยะกุชิมะรุ) ที่ได้รับรางวัลจากรายการต่าง ๆ ทั้งสิ้น 6 รางวัลด้วยกัน[26]

ส่วนรางวัลระดับนานาชาติที่ได้รับ คือ รางวัลฟิล์มพรีเซนเต็ด จากเทศกาลภาพยนตร์นิวพอร์ตบีช ประจำปี พ.ศ. 2550[5] และรางวัลออเดียนซ์อวอร์ด จากเทศกาลภาพยนตร์เอเชียนิวยอร์ก[27]

นอกจากนั้น ในประเทศไทย ออลเวย์สยังได้รับการเสนอชื่อจากสมาชิกเว็บไซต์พันทิปดอตคอม โต๊ะเฉลิมไทย ให้เข้าชิงรางวัลเฉลิมไทยอวอร์ด ครั้งที่ 4 เมื่อปี พ.ศ. 2550 4 สาขาด้วยกัน โดยสาขาที่ชนะรางวัล คือ สาขาภาพยนตร์ยอดเยี่ยมประเภทภาพยนตร์ฉายแบบจำกัดโรง

ตารางแสดงผลรางวัลที่ได้รับการเสนอชื่อ